معمولا برای راحتی شناسایی فازهای یک سیستم قدرت، آنها را با رنگهای مختلفی مشخص می‌کنند. رنگ بندی استاندارد کابل مزایای زیادی دارد.به عنوان مثال هنگام تقسیم بار بین فازها اگر رنگ فازها متمایز نباشد، شناسایی فازها را برای تقسیم بار دشوار خواهد ساخت. از طرفی پیدا کردن طریقه‌ی صحیح اتصال فازها به یک موتور القایی را بدون نیاز به آزمایش امکان پذیر می‌سازد.
معتبرترین رنگ بندی استاندارد کابل ، استاندارد IEC 60446 است. ولی متأسفانه این استاندارد چندان جدی گرفته نمی‌شود و عملا سیستم رنگهای مختلفی ممکن است در کارهای غیر حرفه‌ای استفاده شوند. بگذریم که در ایران چون استفاده از رنگهای مختلف قیمت نهایی را بالا می‌برد، گاهی قید رنگی بودن سیم‌ها را می‌زنند، مخصوصا در تابلوهای ساخت شرکت‌های غیرمعتبر، این کار یک رنگ ساختن تابلو بسیار رایج است.
کابل کمان سعی در ارائه محصولات خود طبق استانداردهای الکتریکی لازم داشته و با کمک گرفتن از واحدهای آزمایشگاهی کنترل کیفیت خود به دنبال فروش سیم و کابل های خود با حداکثر کیفیت برای نیازهای مختلف کاربران می باشد.
رنگ بندی استاندارد کابل
طبق استاندارد آی‌ای‌سی، استفاده از این رنگ بندی برای جلوگیری از اشتباهات و اطمینان از عملکرد مطمئن سیستم در موارد زیر توصیه شده است:
در رنگ روکش کابل‌ها (cables)
در سیم‌های داخلی کابل‌های چند سیمه (cores)
باسبارها یا همان شینه‌های مسی (busbars)
سایروسایل الکتریکی و عایق‌بندی‌ها
همان طور که میدانید اصل استانداردهای IEC به طور وسیع در دسترس نیست و باید هر قسمتی را که میخواهید خریداری کنید و این کار را خیلی دشوار می‌کند. با این حال برخی از قسمت‌های این استاندارد در کتاب‌ها و سایت‌های مختلف انتشار یافته و میتوان به مفاد آن پی برد.
رنگهای کابل طبق استاندارد IEC
طبق استاندارد IEC استفاده از رنگهای زیر برای شناسایی فازها مجاز دانسته شده است:
- سیاه
- قهوه‌ای
- قرمز
- نارنجی
- زرد
- سبز
- آبی
- بنفش
- خاکستری
- سفید
- صورتی
- فیروزه‌ای
البته استفاده از رنگهای سبز و زرد به صورت جداگانه، تنها زمانی مجاز دانسته شده است که این رنگ‌ها باعث سردرگمی برای تشخصیص سیم زمین (که معمولا به رنگ زرد و با نوار سبز کشیده می‌شود) نشوند.ترکیب این رنگ‌ها نیز مجاز دانسته شده است ولی رنگهای سبز و زرد نباید در هیچکدام از این ترکیبات استفاده شوند مگر برای سیستم حفاظتی.
کاربرد رنگ‌ها در رنگ بندی استاندارد کابل
هادی نوترال یا نول
اگر مداری شامل نقطه‌ی نوترال یا نول باشد، آنگاه هادی آن باید با رنگ آبی مشخص شود (ترجیحاً آبی روشن). و رنگ آبی روشن نباید برای هیچ یک از هادی‌های دیگر استفاده گردد.
هادی سیستم محافظتی (زمین)
ترکیب رنگهای زرد/سبز همواره و به صورت گسترده برای شناسایی هادی محافظتی به کار می‌رود. همه‌ی قسمت‌هایِ هادی‌ِ محافظتی که طولی حداقل معادل 15mm داشته باشد، باید توسط این دو رنگ به گونه‌ای مشخص شود که یک رنگ بین 30% تا 70% سطح هادی را در بر گیرد و رنگ دیگر بقیه‌ی آن را.
هادی PEN
هادی PEN هادی است که شامل دو هادی PE (زمین محافظتی) [Protective Earth] و N (نول) می‌باشد. معمولا این هادی در مسافت بین پست‌ها تا خانه‌های مسکونی استفاده می‌شود که در آنجا هادی‌های PE و N آن از هم جدا می‌شوند. در انگلستان این سیستم را به نام Protective multiple earthing) PME) نیز می‌شناسند، که علت اتصال مکرر هادی نوترال/زمین به زمین واقعی است که خطر قطعی نوترال را کاهش می‌دهد. همین سیستم در استرالیا به نام multiple earthed neutral) MEN) شناخته می‌شود.
هادی‌های PEN عایق‌دار، یا باید با رنگهای زرد/سبز در امتداد آنها به همراه علامت‌های آبی در دو انتها مشخص شوند، یا باید طول آنها را با آبی روشن مشخص نمود و در دو انتها از مارک‌هایزرد/سبز استفاده نمود.
استاندارد رنگبندی کابل در ایران
در ایران، دو نوع استاندارد رنگ کابل رایج است:
-
1. استاندارد ملی ایران (ISIRI):
فاز R: قهوه‌ای
فاز S: سیاه
فاز T: خاکستری
نول: آبی
ارت: زرد-سبز
-
2. استاندارد چین:
فاز R: زرد
فاز S: سبز
فاز T: قرمز
نول: آبی
ارت: زرد-سبز
در برخی موارد، ممکن است از رنگهای دیگری برای کابل‌ها استفاده شود.
همیشه قبل از کار با کابل‌ها، باید با استفاده از یک مولتی متر، ولتاژ آنها را بررسی کنید.
استاندارد رنگ سیم و کابل در آمریکا
در این سه کشور در استاندارد IEC اجازه‌ی استفاده از رنگهای دیگری در پی نویس‌های داده شده است.
رنگ خاکستری یا سفید برای سیم نول (به جای آبی کمرنگ)
سبز برای هادی محافظتی (به جای زرد-سبز)
استاندارد رنگ سیم و کابل در اروپا
طبق استاندارد بریتانیایی BS 7671 استفاده از استاندارد IEC 60446 در سال 2001 کنار گذاشته شده است.
تغییرات آن به این صورت است که علاوه بر استاندارد IEC، میتوان از رنگ خاکستری برای مشخص کردن فازها استفاده کرد که به علت گستردگی استفاده از این استاندارد در اروپا انتظار می‌رود در ورژن آینده‌ی IEC 60446 این مورد نیز گنجانده شود.
بدون دیدگاه